Van 8 oktober 2018 tot 19 oktober 2018 ben ik (Ans) samen met mijn vriendin Linda in Moldavië geweest om als vrijwilliger via de SOM te helpen bij Neoumanist in Straseni.

Oktober staat bekend als een regenmaand in Moldavië, maar wij hadden het geluk om 11 dagen stralend weer te treffen, waarbij overdag de temperatuur tot vaak boven de 20 graden uitsteeg.
We hadden vóóraf over het land en het project gelezen wat er voor handen was om zo goed als mogelijk voorbereid te zijn. Vooral de informatie die Pieternel had verzameld over wat er van ons verwacht werd en hoe de gebruiken in het land zijn, heeft ons goed geholpen.

Op het vliegveld ten zuiden van de hoofdstad stond onze chauffeur Vaseli op ons te wachten en zijn we dwars door de hoofdstad Chisinau richting noorden gereden. Een rit van zo’n 1,5 uur.
In Straseni ligt het project van Neoumanist aan een onverharde weg die slechts met een slakkengangetje bereden kan worden. Hoe deze weg er uitziet bij een flinke regenbui laat zich raden als we de diepe sporen in de weg bekijken.

Bij aankomst (inmiddels is het 17.00 uur geweest) werden we allerhartelijkst ontvangen door een van de Engelssprekende stafleden. We nemen onze intrek in een van de blokhutten. Deze zijn eenvoudig, maar van alle basisbenodigdheden voorzien.
’s Nachts koelde het al flink af, maar dankzij de aanwezige extra fleecedekens was het prima toeven.

De volgende ochtend maken we kennis met het personeel, met de 20 bewoners van het verpleeghuis Spectru en met de aanwezige gasten van het dagcentrum Rasarith. Ook werden we wegwijs gemaakt in het centrum van Straseni (10 minuten lopen) zodat we weten waar we kunnen pinnen en onze inkopen kunnen doen.

Daarna konden we aan de slag. Er lag een voorstel klaar voor onze werkzaamheden van de eerste week, maar dat was niet bindend en kon naar wens worden aangepast.
Er lagen bijvoorbeeld al langere tijd plannen om de huiskamer van het verpleeghuis en de recreatiezaal van Rasarith opnieuw te sauzen. Toen ze hoorden dat wij beiden ervaring hier mee hadden, hebben we met een groepje van 5/6 mensen de handen uit de mouwen gestoken en hebben we dit karwei in 2 dagen gefixt.

Rasarith
In het dagcentrum Rasarith hebben we kunnen helpen door o.a. samen met de daggasten de voorbereiding voor de maaltijden te doen (aardappels , uien, aubergines, kweeperen schillen/snijden etc.) ; schoonmaken van de eetzaal en gangen ; ramen wassen ; strijken en helpen bij de activiteiten in de recreatiezaal. Het was lastig communiceren met de daggasten omdat slechts enkele ouderen een paar woorden Engels spreken. Maar ze vonden het bijzonder leuk ons Roemeense woorden te leren. We hebben heel veel handen geschud (iedere keer weer) en dat ging al heel snel over in een knuffel krijgen/geven. Ook hadden Linda en ik in Nederland een albumpje laten printen met foto’s van ons thuisfront. De foto’s van ons gezin en de foto’s van vroeger (van ons eigen gezin en van het gezin waarin we zijn opgegroeid) vonden ze vooral leuk om te zien. We hadden ook een aantal tubes handcréme meegebracht en hebben heel wat handen gemasseerd, ook een manier om contact te maken.

Linda had er wat meer moeite mee dan ik dat ze geen gesprek kon voeren met de mensen over hun leven hier in Moldavië.

Vanaf 10.00 uur is de recreatiezaal van Rasarith geopend voor de daggasten. Maar naarmate de nachten kouder werden, zagen we soms om 8.15 uur al mensen voorbij onze blokhut schuifelen, die in de verwarmde hal van het gebouw gingen zitten wachten. Alles beter dan hun eigen onverwarmde woning.

De verschillen lijken op het 1e oog groot. Sommige gasten zijn netjes gekleed en dragen schoenen, de meesten echter dragen armoedige kleding en (afgetrapte) pantoffeltjes. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze zich moeten redden van minder dan € 50,– per maand (!) staatspensioen en dat is na verloop van tijd niet te doen. Zeker als je bedenkt dat de stookkosten in de koude winters hier enorm zijn.

Spectru
In verpleeghuis Spectru wonen 20 ouderen. Er zijn meerdere rolstoelgebruikers en 3 mensen zijn bedlegerig. Een aantal van hen heeft dementie.
We hebben hier kunnen helpen met het eten geven bij de bedlegerige bewoners ; door een bezoekje te brengen aan de mensen die niet meer van hun kamer kunnen ; een rondje te wandelen met de rolstoelgebruikers ; een boodschapje te doen of door spelletjes met ze te spelen. Ook in Spectru hebben we regelmatig handen gemasseerd en heel wat knuffels gegeven en ontvangen.

Home care
2 Keer mochten we mee met het home care team, dat bestaat uit Viorica, Ion en Andrej. In de omliggende dorpen rond Straseni worden 40 ouderen 1x per week thuis bezocht die, vaak met de nodige beperkingen (bijv. blind t.g.v. staar, bedlegerig of halfzijdig verlamd na een CVA) nog zelfstandig wonen omdat er geen geld is voor een plek in het verpleeghuis. Deze bezoekjes waren voor ons beide de meest ingrijpende ervaringen die we hier hebben opgedaan. De rauwe realiteit van de enorme armoede bij deze mensen thuis hakte er flink in. Sommige taferelen waren ronduit mensonterend. Twee van de bezochte ouderen waren bijvoorbeeld al meer dan een jaar aan hun bed gekluisterd ten gevolge van een gebroken heup. Pijnlijk als we ons realiseren dat in Nederland door een staaroperatie of een nieuwe heup onze ouderen nog weer jaren zelfstandig kunnen functioneren. Maar ook is er geen geld voor bijvoorbeeld incontinentiemateriaal. We hebben enorme bewondering voor de verzorgenden die week in week uit deze mensen bezoeken. Naar Nederlandse maatstaven zouden deze mensen dagelijks zorg ontvangen of al zijn opgenomen in een verpleeghuis, maar ze voelen zich in elk geval niet vergeten. De aandacht die het Home care team voor hen heeft is enorm belangrijk voor hen. Er wordt wat eten meegebracht, ze worden gewassen en krijgen wat medische verzorging. De meeste van deze ouderen hebben geen kinderen waar ze op terug kunnen vallen, of ook de kinderen verkeren zelf in moeilijke omstandigheden.
Een kleine troost is dat de buren over het algemeen wel omzien naar de ouderen en ze helpen met bijvoorbeeld water halen bij de put of hout kloven. Linda en ik hebben beide geen zorgachtergrond en konden hier niet veel meer doen dan helpen vegen, vloerkleden en beddengoed uitkloppen, afwassen

en assisteren bij het wassen.

We voelden ons machteloos en realiseerden ons des te meer wat een oase Spectru en Rasarith zijn voor de ouderen in Straseni ! En hoe noodzakelijk de ondersteuning van de sponsoren uit het buitenland zijn, waaronder de SOM.
Toevallig werd ook net in deze week hout en kolen vanuit het project bezorgd op vele adressen in Straseni en omgeving bij ouderen die zich dit zelf niet kunnen permitteren. Ook dit is van levensbelang omdat gas onbetaalbaar is en het ’s winters wel soms -30 graden wordt.

Met de giften die wij vanuit Nederland hebben meegebracht (gedoneerd door vrienden en collega’s) hebben we in overleg met de leiding van Neoumanist de ouderen van het Home-careteam kunnen voorzien van waterdicht winterschoeisel en warme sokken, pampers en hebben we ze kunnen verwennen met o.a. een gerookte makreel (een delicatesse voor Moldavië). Het overige geld is ingezet voor de aanschaf van spullen voor m.n. de keuken zoals nieuwe pannen, olie en afwasmiddel.

We hebben veel respect voor het personeel die bijzonder liefdevol omgaan met de bewoners, daggasten en thuiswonenden. Wij voelden ons als vrijwilliger zeer welkom bij Neoumanist en we kunnen het zeker ook aanraden om hier de maaltijden te nuttigen. Die waren prima !

Nu , 3 dagen na terugkomst, worden onze emoties nog steeds heen en weer geslingerd. We weten dat we hard hebben gewerkt en hebben gedaan wat we konden, ook al is het een druppel op een gloeiende plaat. Tegelijk voelt het ook alsof we de mensen in de steek laten nu wij terugkeren naar ons leven in Nederland , waar je de kraan maar open hoeft te draaien voor warm water.

Het is maar net waar je wiegje heeft gestaan…..